„Polski Nobel” dla Janiny Ochojskiej

Nagrodę PAU nazwano „polskim Noblem”. Jej wartość pieniężna odpowiada 12 kg złota. Fundusz Nagrody stworzył w 1908 roku inżynier Erazm Jerzmanowski, który dorobił się wielkiej fortuny działając w USA w branży gazowniczej. Po powrocie do kraju osiadł w podkrakowskim Prokocimiu, gdzie zbudował okazały pałac z pięknym parkiem. Słynął z działalności dobroczynnej, a zarząd nad powołaną przez siebie do życia „Fundacją nagród imienia św. p. Erazma i Anny małżonków Jerzmanowskich” powierzył Akademii Umiejętności.

W 1912 r., po śmierci żony Erazma - Anny Jerzmanowskiej - można było przystąpić do realizowania celów Fundacji. Nagrody miały być przyznawane za „prace literackie, naukowe i humanitarne, dokonywane z pożytkiem dla ojczystego kraju”.

Po raz pierwszy nagroda została przyznana przez Akademię Umiejętności w 1915 r., a otrzymał ją metropolita krakowski Ks. kard. Adam Stefan Sapieha. W następnym roku laureatem został Henryk Sienkiewicz. Do roku 1928 nagrody przyznawano corocznie, ale w czasie I wojny światowej i Wielkiego Kryzysu Fundacja poniosła straty, dlatego w latach 30 – tych przyznano ją tylko trzykrotnie.

Gdy w listopadzie 1989 r. PAU wznowiła swoje działanie, powróciła także do idei przyznawania Nagrody Jerzmanowskich. W tym roku ufundowały ją władze Małopolski, a organizatorzy liczą, że od tej pory będzie już przyznawana corocznie.